De brand
Het is Oudjaarsavond in het altijd drukbezochte café het Hemeltje in Volendam. Net nadat het nieuwe jaar 2001 feestelijk is ingeluid gaat het helemaal mis. Er ontstaat brand door een bundel sterretjes die wordt aangestoken en in aanraking komt met de kerstversiering aan het plafond. Vanaf dat moment verandert de hemel in een hel…
Niet geïmpregneerde kerstversiering
De sterretjes zorgen ervoor dat de kerstversiering (volledig uitgedroogde dennentakken) in brand vliegt. De kerstversiering is niet geïmpregneerd met een brandwerend middel. Daardoor ontwikkelt de brand zich razendsnel met een enorme steekvlam. De brandende massa komt vervolgens naar beneden in het overvolle café…
Paniek, hitte en duisternis
Heel snel loopt de hitte op tot zo’n 500 graden. Kledingstukken ontbranden spontaan. De isolatie van de snoeren van de kerstverlichting verbrandt, waardoor er kortsluiting ontstaat. Het wordt donker. Als er al nog noodverlichting brandt, is die niet meer te zien vanwege de dichte rook. Op datzelfde moment probeert iedereen in pure doodsangst via de hoofdingang te vluchten. Dit zorgt ervoor dat veel slachtoffers in de verdrukking komen, vertrapt worden, verstikken en verbranden…
Enorme hoeveelheid slachtoffers
In totaal vallen er 14 dodelijke slachtoffers. Daarnaast zijn er bijna 250 slachtoffers. Daarvan zijn er 200 ernstig aan toe zijn. Zij worden ook ondergebracht in ziekenhuizen in België en Duitsland.
Onderzoek: de Commissie Alders
De regering besloot binnen veertien dagen na de ramp een commissie in te stellen die alle aspecten van de brand en de gevolgen daarvan moest uitzoeken. Dit was de Commissie Alders. Deze commissie moest niet alleen zien te achterhalen wat er zich de nieuwjaarsnacht had afgespeeld, maar ook hoe de verantwoordelijken en de hulpdiensten hiermee omgingen. Zowel vooraf, tijdens als na de rampnacht.
Conclusies
Bij het onderzoek naar de brand kwam naar voren dat de café-eigenaar nalatig is geweest, door de kerstversiering niet te impregneren met een brandwerend middel. Ook waren er te veel mensen aanwezig in een pand met te weinig vluchtwegen naar buiten. Naar aanleiding van dit rapport traden Frank IJsselmuiden, de toenmalige burgemeester van Edam-Volendam en CDA-wethouder Wim Visscher af.
Posttraumatische stress
Na de ramp ontwikkelde 16% van de slachtoffers een posttraumatische stressstoornis. De psychische en sociale verwerking van de ramp werd onder leiding van deskundigen en de Volendamse pastoor Jan Berkhout opgezet.
De cafébrand is de directe aanleiding voor verscherpte landelijke controles naar brandveiligheid in de horeca.